ÜSKÜDAR'LI MUSTAFA MA'NEVÎ
17. yüzyıl’da Üsküdar’da yaşayan şair Mustafa Ma’nevî, babası Karabaş’ı Veli’nin terbiyesinden geçmiş büyük bir alim ve ariftir. Osmanlı’nın yorgun bir döneminde yaşamış ancak bilgisi ve kültürüyle çevresine kaynak olmuş bir mutasavvıf olduğu kadar, başına getirildiği ordu şeyhliği görevi sebebiyle askerin cesaretini arttırıcı bir moral hocası da olmuştur. 2.Ahmed zamanında Hünkâr Şeyhi olmuş, güzel konuşmasıyla meşhur, sohbette eşi az bulunur Mustafa Ma’nevî’nin tasavvuf tarihinde adından söz edilmesinin asıl sebebi, aynı zamanda bir şair olmasıdır.
“Canı -bir at gibi- aşk dolabına koşup döndürebilmek her insanın harcı değildir.” diyen Ma’nevî’ye göre insanı insan yapan yegâne değer; “aşk” ve “irfan”dır. Yaşadığı aşk ve irfan hallerini şiirlerinden yakalayabileceğiniz gönül adamının, edebiyat tarihimize mutasavvıf bir şair olarak geçmesini sağlayan asıl eseri, ilâhilerini topladığı Divançe’sidir. Mustafa Ma’nevî, şiirde gerek şekil gerekse muhteva açısından çok başarılı bir şair değildir belki, şahsına münhasır özgün bir şiir de ortaya koymamıştır. Ancak; eserinde işlediği “tasavvuf felsefesi” ve çağının düşünce dünyasıyla alâkalı belgesel değeri olan görüşleri açısından bu Divançe’nın önemi büyüktür.
Ma’nevî’nin şiirlerindeki “ideal insan”a ne kadar yakınız, anlattığı “ariflerden miyiz yoksa “cahil”lerden mi?
Ma’nevî, tasavvuf tarihi ve edebiyatı, vahdet-i vücud felsefesi, Halvetiyye ve Niyâzî-i Mısri gibi konularda çalışma yapacakların gözardı etmemesi gereken önemli bir isimdir. Bu sebeple; hayatı, eserleri ve fikirleri incelenmeye değerdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder